Róża Luksemburg jest jedną z najbardziej niedocenianych i nie rozumianych myślicielek z Polski. Kobietą, która potrafiła się przeciwstawić wszystkim. Odważną, silną, wykształconą i niezależną.
Róża Luxemburg urodziła się w Zamościu 5 marca 1871 r. w rodzinie Eliasza i Liny Luxenbergów, wychowała w Warszawie. Wyjechała z Polski na studia do Szwajcarii, bo tylko tam kobiety mogły studiować. Była drugą kobietą w Europie, która zrobiła doktorat. Pierwszą w Polsce.
Pacyfistka i myślicielka
Negowała kategorię ojczyzny narodowej. Nie zgadzała się na nacjonalizm, szowinizm, a co za tym idzie patriotyzm. Nie chciała być ani Polką, ani Żydówką, ani Niemką. Chciała świata, w którym istnieje wspólnota ludzi ponad religiami, granicami, narodami, pozycją społeczną i ekonomiczną. W ten sposób widziała rewolucję socjalistyczną. Rewolucję, na którą także miała swój pomysł, bardzo odległy od wizji destrukcji i zniszczenia. Była pacyfistką. Wolnomyślicielką. Przeciwstawiała się eksploatacji Ziemi i kochała zwierzęta. Miała ukochaną kotkę, która miała na imię Mimi.
Róża Luksemburg feministka
Róża Luksemburg pragnęła struktury politycznej, która nie będzie etniczno-narodowa, bo, jak przestrzegała, to grozi ludzkości zagładą. Dystansowała się od feminizmu, bo uważała, że ówczesne feministki są burżujkami. Uważała, że kwestia praw kobiet i ich dyskryminacji rozwiąże się sama wraz z rewolucją ustrojową. Patriarchat był dla niej nieodłącznym elementem kapitalizmu. Przyjaźniła się z Carlą Zetkin, feministką, tą samą dzięki której 8 marca obchodzimy Dzień Kobiet. Wyszła za mąż tylko raz, było to małżeństwo fikcyjne, w celu uzyskania obywatelstwa niemieckiego. Miała w życiu różne, krótsze i dłuższe związki, nie zdecydowała się na macierzyństwo.
Pisała o istocie i powszechnej dewaluacji pracy nieproduktywnej, czyli np. opieki, o prekariacie. Róża Luksemburg była jedyną kobietą, od której nazwiska stworzono pojęcie: luksemburgizm.
Rozmawiajmy o Róży
Nie tylko w Niemczech, ale także na całym świecie, Róża Luksemburg cieszy się ogromnym autorytetem jako myślicielka i ekonomistka. W tym sensie udało jej się przekroczyć granice. Jest obok Marie Curie Skłodowskiej najbardziej znaną Polką. Niektórzy uważają, że sympatyzowała z Feliksem Dzierżyńskim i innymi działaczami socjalistycznymi jego pokroju, było jednak odwrotnie. Oni sympatyzowali z nią, jednak bez wzajemności.
Fundacja Analizy Społecznej i Edukacji Politycznej im. Róży Luksemburg z Niemczech przygotowała stronę, dzięki której można poznać lepiej poglądy Róży Luksemburg
Fascynująca rozmowa o Róży Luksemburg odbyła się w marcu 2021 roku, paradoksalnie, w muzeum Żydów Polskich POLIN.
Wcześniej, w 2018 roku o Róży Luksemburg dyskutowano tutaj.
W 1986 roku ukazał się film pt. Rosa Luxemburg w reżyserii Margarethe von Trotta:
W Polsce dostępny jest komiks o życiu Róży Luksemburg autorstwa Kate Evans:
W 2023 roku ukaże się w Polsce biografia Róży Luxemburg autorstwa Weroniki Kostyrko.
Tekst: Paulina Wajszczak
ostatnia aktualizacja: 24.02. 2022