Grecka intelektualistka, dramatopisarka, poetka i feministka walczyła
o edukację dla wszystkich i wolność dla Grecji.
Evanthia Kairi urodziła się na wyspie Andros w 1799 roku jako siódme dziecko Asiminy Kambanaki i Nikolaos Kairis. Jej rodzina przeniosła się do Kydonies w 1812 roku, gdy jej brata Theophilosa Kairis zatrudniono jako nauczyciela w miejscowym liceum. To właśnie on zabrał trzynastoletnią Evanthię do akademii w Kydonies, znanego też jako Aivali, gdzie otaczali ją ważni nauczyciele, chętni do nauki uczniowie, biblioteka i brat, który chciał, aby się rozwijała.
Evanthia była bardzo sprytna i przyswoiła wszystko, czego nauczył ją Theophilos. W ciągu dwóch lat nauczyła się francuskiego i włoskiego i była w stanie tłumaczyć ze starożytnej greki. Ambroise Firmin Didot spotkał ją w wieku 17 lat, a później napisał: „Kto mógłby podejrzewać, że w tym praktycznie nieznanym miasteczku w Azji, w małym, nędznym domu będzie można spotkać młodą kobietę z tak wyjątkowym wykształceniem”.
Brat Theophilos Kairis należał do ostatniego pokolenia propagatorów nowoczesnego greckiego oświecenia i był zagorzałym fanem oraz bliskim przyjacielem Adamantiosa Koraisa. Korais przesłał Evanthii pracę Fenelona „Sur l’education des filles”, którą ona w 1818 roku przetłumaczyła z sukcesem. Tej pracy nigdy nie opublikowała z powodu obiekcji brata, który obawiał się agresywnej reakcji ze strony najbardziej konserwatywnych członków greckiego społeczeństwa.
W kolejnym roku Evanthia Kairi przetłumaczyła „Praise of Marcus Aurelius”, francuskiego uczonego Thomasa, której znów nie opublikowała, z tych samych powodów.
Rok później Theophilos pozwolił siostrze na opublikowanie jej trzeciego tłumaczenia – „Conseils a ma fille”, autorstwa Bouilly, ale z pominięciem jej imienia. Publikację podpisano inicjałami E.N, z czego „N” pochodzi od chrześcijańskiego imienia ojca Kairi.
Niedługo po tłumaczeniach pojawiły się oryginalne prace Evanthii, a wśród nich najwybitniejszy dramat „Nikiratos”, pierwsza grecka sztuka lamentująca masakrę Trzeciego Oblężenia w Messolongi, napisana niedługo po jego oblężeniu w 1826 roku. Była to pierwsza wydana sztuka Greczynki.
Wystawiono ją w Ermoupolis jeszcze tego samego roku. Jej ogromny sukces na scenie zapewnił Kairi szacunek i dobrą reputację. Pisarka napisała także krótką historię Grecji. Jej życie publiczne zakończyło się raptownie, wraz z pozbawieniem wolności Theophilosa w 1839 roku.
Kairi korespondowała z Adamantiosem Koraisem w Paryżu i kiedyś napisała do niego, że „uczyniła swoim obowiązkiem szerzenie edukacji i w ten sposób pomaganie swojemu narodowi”. Nigdy nie przestała uczyć pisania i kontynuowała rozmowy prowadzone z intelektualistami, kobietami i politykami na całym świecie. Ponieważ jednak oni nadal faworyzowali Imperium Osmańskie, które reprezentowało stabilność i utrzymanie statusu quo, Evanthia Kairi postanowiła napisać list do europejskich kobiet, aby uświadomić im, co tak naprawdę dzieje się w jej kraju.
Skierowała swój list do Φιλελληνιδες (grec. Fillenides) przypominając, że wszyscy są chrześcijanami. Zastanawiała się, jak współwyznawcy w Europie mogą być tak obojętni, gdy ich chrześcijanie w Grecji są mordowani. Gorzej, jak mogą wspierać niewiernych przeciwko chrześcijanom. Starając się otrząsnąć ich z apatii, napisała, że okrucieństwa popełnione przez niewiernych Turków nie były tak bolesne dla Greków, jak bezwład i apatia europejskiego chrześcijanina, który tylko patrzył, jak Grecy są zabijani, gwałceni i torturowani. Wreszcie, zastanawiała się, „jak przyszłe pokolenia, jak przyszła historia wyjaśnią i osądzą tę apatię”.
Ten list ujawnił jej charakter; dumny Grek nie prosi o pomoc. Zastąpiła słowa, które opisywałyby ból Greków, zwrotami takimi jak: „niemowlęta wciąż karmią swoje zmarłe matki, podczas gdy na Zachodzie organizują przyjęcia i bale”, aby zszokować europejskie i amerykańskie kobiety, wywołać u nich wyrzuty sumienia i ostatecznie pomóc greckiej sprawie. List osiągnął zamierzony cel i wkrótce po nim do Grecji przesłano zaopatrzenie i zapasy żywności. W tym samym czasie wielkie mocarstwa zdały sobie sprawę, że w ich interesie leży posiadanie małego i słabego niezależnego państwa greckiego, które będzie zależało od nich w kwestii przetrwania.
Evanthia Kairi była przykładem niezwykle dobrze, jak na swoją epokę, wykształconej kobiety, która promowała edukację wśród mężczyzn i kobiet. W ten sposób walczyła o sukces greckiej wojny o niepodległość.
Tłumaczenie z jęz. angielskiego i opracowanie tekstu: Marta Kołodziejak
Teksty źródłowe:
https://peoplepill.com/people/evanthia-kairi/
https://www.greeknewsonline.com/women-of-the-greek-revolution-warriors-and-agents-of-ideas-and-freedom-commemorating-march-25th/
http://gcla.phil.uoa.gr/newfiles/syngrisi12/12.ntenisi.pdf
Zależy nam, aby nasze teksty były jak najwyższej jakości. Jeśli znajdziesz jakikolwiek błąd, napisz do nas: Ifem.pl@protonmail.com.