Ellen Johnson Sirleaf była pierwszą prezydentką Liberii, pierwszą demokratycznie wybraną przywódczynią państwa afrykańskiego oraz laureatką Pokojowej Nagrody Nobla. Jest znana na świecie jako „Afrykańska Żelazna Dama”.

Afrykańska Żelazna Dama

Ellen Johnson Sirleaf promuje wolność, pokój, sprawiedliwość i dąży do wzmocnienia pozycji kobiet oraz rządów demokratycznych. Jako pierwsza demokratycznie wybrana prezydentka przeprowadziła Liberię przez dwa kryzysy. Pierwszy spowodowany był wieloletnim podziałem państwa, w skutek wojny domowej. Drugi był wywołany wirusem Ebola. Zyskała międzynarodowe uznanie, jako niezwykła ekonomistka oraz polityczka.

Znana jako światowa przywódczyni wszelkich działań na rzecz praw kobiet, w 2011 roku otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Wcześniej, 5 listopada 2007 roku, prezydent George W. Bush odznaczył ją Medalem Wolności, najwyższym amerykańskim odznaczeniem cywilnym.

– Ellen Johnson Sirleaf pomogła uleczyć kraj rozdarty konfliktem. Przez swoją wytrwałość, osobistą odwagę i niezachwiane zaangażowanie rozpoczęła budowę bardziej obiecującej przyszłości dla swojej ojczyzny. Jako pierwsza kobieta wybrana na prezydenta narodu afrykańskiego, pracowała nad poszerzaniem wolności i poprawą życia ludzi w Liberii i w całej Afryce[1] – argumentował.

Ellen Johnson Sirleaf otrzymała również Order Narodowy Legii Honorowej, czyli najwyższe odznaczenie nadawane przez państwo francuskie. Znalazła się na liście Forbesa wśród 100 najbardziej wpływowych kobiet świata.

W 2017 roku dostała Nagrodę Fundacji Mo Ibrahima za Osiągnięcia w Afrykańskim Przywództwie. Fundatorem nagrody jest sudański miliarder i polityk Mo Ibrahim. Fundacja przyznaje ją liderom i liderkom, którzy podczas swojej pracy na rzecz krajów afrykańskich, dążą do poprawy jakości życia obywateli. Fundacja jest organizacją, która nie udziela dotacji i nie pozyskuje funduszy, koncentruje się wyłącznie na zdefiniowaniu, ocenie i wzmocnieniu zarządzania i przywództwa w Afryce[2]. Laureat nagrody otrzymuje 5 milionów dolarów oraz dożywotnio roczną pensję, której wartość wynosi 200 tysięcy dolarów. Sirleaf jest pierwszą i dotychczas jedyną kobietą w Afryce, która zdobyła tę nagrodę.

Ellen Johnson Sirleaf prezydentką

Urodziła się jako Ellen Eugenia Johnson 29 października 1938 w Monrovii. Jest wnuczką znanego, tradycyjnego wodza z zachodniej Liberii i sprzedawczyni z południowego wschodu kraju. Wykształcona w Stanach Zjednoczonych, posiada tytuł magistra administracji publicznej (MPA) w Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda. U.S. Uzyskała również dyplom z rachunkowości w Madison Business College w Wisconsin oraz dyplom University of Colorado’s Economics Institute. Prezydent Sirleaf pisała o szeroko rozumianych kwestiach finansowych, rozwoju i prawach człowieka. W 2008 roku opublikowała swoje cenione przez krytyków wspomnienia This Child Will Be Great: Memoir of a Remarkable Life by Africa’s First Woman President.

Ellen Johnson Sirleaf służyła w liberyjskim rządzie i przewodziła krajowej reformie antykorupcyjnej. Liberia wybrałają na prezydentkę w 2005 roku, dwa lata po zakończeniu krwawej wojny domowej. Historyczna inauguracja pierwszej demokratycznie wybranej głowy państwa afrykańskiego, miała miejsce 16 stycznia 2006 roku.
W listopadzie 2011 roku ponownie została prezydentką Liberii. 

Podczas swoich dwóch kadencji była skupiona na rewitalizacji kraju. Pozyskała ponad 5 milionów dolarów z zewnętrznych źródeł. Dzięki tym pieniądzom, kraj mógł odbudować szkoły, szpitale oraz ufundować stypendia naukowe dla zdolniejszej młodzieży. Prezydentka z sukcesem wynegocjowała umorzenie długów zewnętrznych Liberii o wartości 4,6 biliona dolarów oraz zniesienie zakazów handlowych ONZ. Liberia ponownie włączyła się w rynek międzynarodowy. Budżet Liberii w trakcie rządów Sirleaf wzrósł z 80 milionów dolarów w 2006 roku do ponad 672 milionów dolarów w roku 2012.

W maju 2012 roku została mianowana współprzewodniczącą panelu wysokiego szczebla Sekretarza Generalnego ONZ ds. Agendy rozwoju po 2015. Zadaniem panelu jest stworzenie mapy drogowej dla globalnego ożywienia
i zrównoważonego rozwoju. W czerwcu 2016 roku Ellen Johnson Sirleaf została pierwszą kobietą przewodniczącą Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) na roczną kadencję.

Jeśli twoje marzenia cię nie przerażają – nie są wystarczająco duże

Johnson Sirleaf rozpoczęła swoją karierę w Departamencie Skarbu w Liberii w 1965 roku. W 1979 roku awansowała na stanowisko ministry finansów i starała się reformować niewłaściwe zarządzanie finansami rządowymi. Po wojskowym zamachu stanu, została prezeską Liberyjskiego Banku Rozwoju i Inwestycji. W tym samym roku musiała uciekać z Liberii przed coraz bardziej represyjnym rządem wojskowym. Przed pierwszą kampanią prezydencką była zastępczynią administratora Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju i dyrektorem Biura Regionalnego Afryki, w randze zastępcy sekretarza generalnego ONZ. Zrezygnowała ponieważ kandydowała na urząd prezydencki.
Po zajęciu drugiego miejsca w wyborach udała się na dobrowolne wygnanie na Wybrzeże Kości Słoniowej.

Długa lista mocy

Prezydentka Sirleaf otrzymała doktoraty honoris causa ponad 15 instytucji,
w tym: Uniwersytetu w Tilburgu (Holandia), Nigeryjskiej Akademii Obrony Kaduna, Szkoły Medycznej w Massachusetts, Uniwersytetu Harvarda, Uniwersytetu Rutgersa, Uniwersytetu Yale, Uniwersytetu Georgetown, Federalnego Uniwersytetu Rolniczego w Nigerii, Uniwersytetu w Minnesocie, Uniwersytetu Furman w Karolinie Południowej, Uniwersytetu Brown, Uniwersytetu Indiana, Kolegium Dartmouth, Uniwersytetu Concordia, Uniwersytetu w Langston, Szkoły Policealnej Spelman i Uniwersytetu Marquette.

Oprócz Nagrody Nobla jest zdobywczynią takich nagród jak: Nagroda Indiry Gandhi dla Pokoju, Rozbrojenia
i Rozwoju (2012), Afrykańską Nagrodę Płci (2011), Nagroda Przyjaciela Mediów (2010), Nagroda Wielkiego Krzyża FUECH (2009), Medal CERES FAO (2008), Nagrodę Złotego Talerza (2008), Międzynarodową Nagrodę Lidera Wśród Kobiet (2008), Nagrodę Międzynarodowej Grupy Kryzysowej Freda Cuny’ego za zapobieganie śmiertelnemu kryzysowi (2008); Nagrodę Jamesa and Eunice K. Matthews (2008), Złoty Talerz Amerykańskiej Akademii Osiągnięć (2008), Coroczną Nagrodę Wolności Narodowego Muzeum Praw Obywatelskich (2007), Nagrodę Narodowego Demokratycznego Instytutu Harrimana (2007), Nagrodę Humanitarności Bishopa T. Walkera (2007), Złoty Medal Prezydenta Republiki Włoskiej(2006), Afrykańską Nagrodę za Przywództwo na Rzecz Trwałego Zakończenia Głodu (2006), Nagroda Pojednania Narodowego (2006), Nagrodę Międzynarodowej Kobiety Roku (2006), and Nagrodę Wolności Międzynarodowego Instytutu Republikańskiego (2006). 

Ellen Johnson Sirleaf jest uznana za jedną ze 100 najpotężniejszych kobiet świata (Forbes, 2012), najsilniejszą kobietę w Afryce (Forbes Africa, 2011), jedną z sześciu „Kobiet Roku” (Glamour, 2010). Znalazła się
w pierwszej dziesiątce najlepszych przywódców świata (Newsweek, 2010) i w pierwszej dziesiątce najlepszych przywódczyń na świecie (TIME, 2010).
W 2010 roku brytyjski tygodnik „The Economist” nazwał ją najlepszym prezydentem jakiego kiedykolwiek miał kraj.
Jest matką czterech synów i babcią dwanaściorga wnucząt.

Tekst: Paulina Szymkowiak
Zdjęcie: Monique Jaques/The Observer

Źródła:

https://www.un.org/en/conf/migration/assets/pdf/Ellen-Sirleaf-Bio.pdf (dostęp na dzień 19.11.2020)
https://mastercardfdn.org/people/ellen-johnson-sirleaf/ (dostęp na dzień 19.11.2020)
https://live.worldbank.org/node/4488 (dostęp na dzień 19.11.2020)
https://mo.ibrahim.foundation/news/2018/ellen-johnson-sirleaf-wins-2017-ibrahim-prize-achievement-african-leadership (dostęp na dzień 19.11.2020)
https://mo.ibrahim.foundation/search?query=ellen+johnson+sirleaf (dostęp na dzień 19.11.2020)https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2011/johnson_sirleaf/lecture (Przemowa wygłoszona podczas odbierania Pokojowej Nagrody Nobla; dostęp na dzień 19.11.2020)

[1] https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/10/20071029.html

[2] https://mo.ibrahim.foundation/about-us